Sevgili Bodrumlular,
Değerli BODTO Üyeleri
2007 sezonununda sonuna geldik. Rakamlar ziyaretçi açısından 2006’dan daha iyi ama 2005’ten daha kötü bir yıl yaşadığımızı gösteriyor. Bunda 22 Temmuz seçimlerinin önemli bir rolü olduğu şüphesiz. Ama biliyoruz ki turizm çoğunlukla pamuk ipliğine bağlıdır. Kritik bir coğrafyada yer alan ülkemizde bu tip faktörler sektörde daima var olacaktır.
Ayrıca yine rakamlara baktığımızda Bodrum açısından işletmeler bazında karlılık sürekli azalmaktadır. Bunun nedenleri arasında aşağıdaki şıklar gösterilebilir;
- Döviz kurlarındaki önemli orandaki düşüşler
- Küresel ısınma ve kuraklığın turizm girdilerinde bu yaz yarattığı fiyat yükselmeleri
- Yarımadada satılan evlerin aynı zamanda turizm amaçlı olarakta kullanılmaları
- Herşey dahil sistemin yerleşik üretim ilişkilerine yaptığı baskı
- İç göçün Yarımada nüfusunda yarattığı artış
- Aynı iş kollarında kapasitenin üzerinde yeni iş yerlerinin açılmasının pastanın dilimlerinde sağladığı küçülmeler.
Böyle kriz yıllarında sektörü ayakta tutmak için kullanılan devlet politikalarında ve teşviklerde ise sınıfta kaldığımızı Turizm Yatırımcıları Derneği’nin yaptığı araştırmalar ortaya koyuyor. Bu araştırmalar dernek tarafından bir kitapçıkta toplanmış. İncelediğimizde görülüyor ki değişik ülkelerdeki uygulamalar birbirleriyle karşılaştırılarak sunulmuş. Şöyle ki;
- Portekiz: Yatırım maliyetine göre %20 - 70 arasında karşılıksız hibe veriliyor. Yatırımcıya yapacağı yatırımın %75’ine kadar 5 - 15 yıl arası vadeli 1 - 5 yılı ödemesiz piyasa faizinin %15 - 30 altında kredi veriliyor. Leasing bedelinin ilk yıl %30’u, ikinci yıl %15’i kadar bir leasing sübvansiyonu sağlanıyor. Ayrıca sektördeki KOBİ’lere işletme boyutunda özel destek sağlanıyor.
-Yunanistan: Bölgelere göre yatırım maliyetvinin %20 - 40 arası karşılıksız hibe veriliyor. Turizm yatırımcısına kredi verilmiyor. Ama Leasing sübvansiyonu %20 - 40 arası uygulanıyor. %60 - 100 arası yatırım indirimi. Her yeni iş için istihdam maliyetinin %15 - 35 arası sübvansiyon uygulanıyor.
- İspanya: Bölgelere göre %20 - 50 arası karşılıksız hibe veriliyor. Yatırımcıya kredi ve leasing sübvansiyonu verilmiyor. Ancak her yeni iş gücü için sosyal güvenlik primlerinin %20 - 65’nin muaf tutulması, sektördeki KOBİ’lere özel destek, personel eğitimine özel destek gibi kolaylıklar sağlanıyor.
- Polonya: Üst yapı için %15 - 25, alt yapı için %50’ye kadar karşılıksız hibe sağlanıyor. Ayrıca her yeni iş için 4000 Euro istihdam teşviği, çalışan başına 1150 Euro eğitim desteği, %45 - 65 arası yatırım indirimi, bölgesel vergi istisnaları gibi ayrıcalıklar uygulanıyor.
-Macaristan: Termal tesisler için %33 - 50 arası konaklama tesisleri için %25’e kadar karşılıksız hibe veriliyor. Ayrıca her yeni iş için 3000 Euro istihdam teşviği, %50 yatırım indirimi, bölgesel vergi istisnaları ve ayrıcalıklar sağlanıyor.
- Türkiye: Karşılıksız hibe yok. Kredi yok. Leasing sübvansiyonu yok. Yalnızca gümrük vergisi, KDV, vergi resim ve harçları istisnaları uygulanıyor.
Görülüyor ki Akdeniz çanağındaki diğer rakiplerimiz devleti yanlarında bir destekçi ve yol gösterici olarak bulurlarken biz ise sektöre gölge ederken buluyoruz. Bu yaz yalnızca Bitez’de 3 otel sezonun sonunu getiremeden daha ağustos ayı ortalarında kapanmak zorunda kaldı.
Bu kurlar böyle gittiği müddetçe önümüzdeki yıl buna yeni otellerinde ekleneceği aşikardır. Bu nedenlerden dolayı en kısa zamanda sektördeki temsilciler bir arama çalışması yapıp ortaya koyacağı bir kitapçığı acilen yetkili mercilere sunmalı ve sonuçlarını ısrarla takip etmelidir. Sektörün buna gereksinmesi olduğuna ve bunu hakkettiğine inanıyorum.
Saygılarımla