Muğla il sınırları içerisinde faaliyet gösteren sektörlerin sorunlarını ve çözüm önerilerini karar mercilerine ulaştırmak, sorunların çözümünde kamu ve özel sektör işbirliğini en üst noktaya taşımak amacıyla, düzenli periyot aralıklarında gerçekleştirilen Muğla Odaları Müşterek Toplantısı'nın 27'ncisisi, Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası (FTSO) ev sahipliğinde, 19 Mart Cumartesi günü, saat 13:30'da, Devlet Su İşleri (DSİ) toplantı salonunda gerçekleştirilmiştir.

Toplantıya; Muğla Valisi Amir Çiçek, AK Parti Muğla Milletvekili Nihat Öztürk, Cumhuriyet Halk Partisi Muğla Milletvekilleri Ömer Süha Aldan ile Akın Üstündağ, Milliyetçi Hareket Partisi Muğla Milletvekili Mehmet Erdoğan, Fethiye Kaymakamı Ekrem Çalık, Seydikemer Kaymakamı Muammer Köken, Muğla Büyükşehir Belediyesi'ni temsilen Hüseyin Ünsal, Fethiye Belediyesi'ni temsilen Mete Atay başta olmak üzere Muğla Ticaret ve Sanayi Odası, Muğla Ticaret Borsası, Bodrum Ticaret Odası, Milas Ticaret ve Sanayi Odası, Deniz Ticaret Odası Bodrum Şubesi, Deniz Ticaret Odası Fethiye Şubesi, Deniz Ticaret Odası Marmaris Şubesi ve çok sayıda kamu ile özel sektör katılımcısı iştirak etmiştir.

Saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan toplantıda ilk konuşmayı yapan FTSO Meclis Başkanı Osman Çıralı sözlerine, İstanbul'da ve Ankara'da meydana gelen terör olaylarını kınayarak başlamıştır. Konuşması sırasında Babadağ Teleferik Projesine değinen Çıralı, bu projeyi Fethiye'ye kazandırmak istediklerini vurgulamış ve toplantının Muğla adına verimli geçmesi dileğini ileterek sözlerini sonlandırmıştır. Daha sonra kürsüye gelen FTSO Yönetim Kurulu Başkanı Akif Arıcan ise, tüm katılımcıları Fethiye'de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek başladığı konuşmasında, yaşanan terör olaylarını hedef gösterip, önceliğin her zaman can güvenliği olduğunu söylemiştir. Babadağ teleferik projesi, kurvaziyer limanı ve yat çekek yeri projelerinde devletten hiçbir maddi destek talep etmediklerini, yalnızca bürokratik engellerin kalkmasını dilediklerini ifade eden Arıcan, ilçeye ekonomik ve sosyal anlamda büyük etkileri olacak olan Fethiye Üniversitesi konusunda devletin maddi desteğini görmek istediklerini belirtmiştir.

Açılış konuşmalarının ardından sıra, Odalarca yapılacak sorun ve çözüm önerileri sunumlarına gelmiştir. İlk olarak kürsüye çıkan TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) Başkanı Bülent Karakuş, terör olayları nedeniyle sıkıntılı günler yaşandığını belirterek, tüm kesimlerin sorunları aşmak için siyaseti bir kenara bırakıp, birlik içinde çalışılması gerektiğini vurgulamıştır. Bu girişin ardından Coğrafi İşaretler içerikli sunumuna geçen Karakuş, ürünleri benzerlerinden ayırt etmek, coğrafi kaynak belirtmek, üretim metodunu ve kalitesini garanti etmek, yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek, geleneksel bilgi ve kültürü korumak, ürün taklitçiliği ile mücadele etmek adına belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökeninin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünlerin Coğrafi İşaretler adı altında tescillenmesi gerektiğini ifade etmiştir. Coğrafi İşaretler'in neden, hangi ürünler için, kimler tarafından, ne gibi masraflarla alınabileceğini anlatan Karakuş, konuyla alakalı mevzuat ve uygulamaların geliştirilmesi gerektiğini, 14-17 Nisan 2016 tarihleri arasında YÜCİTA işbirliği ile MUTSO ev sahipliğinde düzenlenecek olan Coğrafi İşaretler konulu uluslararası sempozyuma 365 Oda ve Borsanın davetli olduğu ifade ederek sözlerini noktalamıştır.

İkinci olarak mikrofon başına geçen Bodrum Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Deniz Eyinç; Rusya, iç güvenlik ve mülteci krizi olarak sınıflandırdığı sorunların rezervasyonlarda ciddi bir düşüşe sebebiyet verdiğini, buna bağlı olarak da turizm gelirlerinin azalma göstereceğini belirtmiştir. TUİK'in Muğla'yı en güvensiz il seçmesine, konut satışlarındaki gerilemeye ve ÖSYM'nin sınav takviminin turizme olumsuz etkisine değinen Eyinç, tüm Odaların terörü lanetleyen ve güvenlik algısını artıracak ortak bir bildiri yayınlamasını, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin bu konular hakkında daha fazla sorumluluk üstlenmesi hususunu deklare etmiştir.

Bir sonraki sunum için kürsüye gelen Muğla Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Gökmen, turizmde yaşanacak daralmanın gıda sektörünü, haliyle de yatırım sektörünü etkileyeceğini, turizm eylem planı ile birlikte hayat geçirilmesi umulan finansal uygulamaların tarım sektörüne de uygulanması gerektiğini belirtmiştir. Konuşmasına süt ve zeytinyağında yaşanan sert dalgalanmalarla birçok yerel işletmenin dar boğaza sürüklendiğini ifade ederek devam eden Gökmen, işletmelere vergi indirimi ve kredi desteklerinin sağlanmasını, daralan pazar olanaklarını genişletmek amacıyla tıbbi ve ıtri bitkilere yönelik ürün çalışması yapılmasını, üretici fiyatlarının düşüşünü engellemek için iç piyasa tüketiminin arttırılmasını önemiştir.

Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası adına kürsüye gelen Yönetim Kurulu Başkanı Akif Arıcan, sorun ve çözüm önerilerini, bölgenin iki önemli ekonomik faaliyet alanı, turizm ve tarım başlıkları altında aktarmıştır. Rusya krizi ve terör olayları sebebiyle turizmin tehlikeli bir sürece girdiğini belirten Arıcan, turizm eylem planının revize edilmesini, desteklerden daha fazla kişilerin yararlanması adına yerel belgeli konaklama tesislerinin ve küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin düşünülmesi gerektiğini ifade etmiştir. Turizmde yaşanması muhtemel düşüşün önüne geçmek için yerel ve ulusal düzeyde tanıtım faaliyetlerine ağırlık verilmesi, tur operatörleri ve acentelerle görüşmeler yapılması, bunlara ek olarak da yeni pazarlar yaratılması gerektiğini belirten Arıcan, turizmle ilgili söyleyeceklerinin ardından tarımdaki ihracat sorunları üzerine yoğunlaşmıştır. Rusya ile yaşanan kriz neticesinde başta domates olmak üzere yaş meyve ve sebze ihracatında azalma olduğunu, söz konusu bölgeye direkt ihracat yapılamaması sebebiyle de tır başına lojistik maliyetlerin hayli üst seviyelere çıktığını aktaran FTSO Yönetim Kurulu Başkanı, çözüm olarak ise ilgili bakanlıkların üreticiyi desteklemesi, ihracattaki lojistik maliyetleri düşürmek adına turizmde uçaklara uygulanan uçak desteğinin tırlara uygulanması, ihracat aşamasında tırlar yerine kargo uçaklarının kullanılması önerilerini sunmuştur. Son olarak bölgedeki projeler hakkında kısa bir bilgilendirme yapan Arıcan, Fethiye Üniversitesi, Organize Sanayi Bölgesi ve Eşen'deki Bölge Hali Projesi hakkında devletin desteğini beklediklerini ifade etmiştir.

Sıradaki sunum için kürsüye gelen ve Uzunyuva başta olmak üzere bölgedeki ören yerlerin önemine vurgu yaparak konuşmasına başlayan Milas Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, zeytinyağına uygulanan teşvik sisteminin değiştirilmesini istediklerini, yöreye has ürünler konusunda Coğrafi İşaret alınması gerektiğini katılımcılarla paylaşmıştır. Kültür balıkçılığının desteklenmesi, Aydın-Çine-Milas Demiryolunun yapımı ve ortalama değerlerin çok üzerinde seyreden hava kirliliğinin önlenmesi bakımından Milas'a doğalgazın getirilmesi konusunda önerilerde bulunan Özer, konuşmasının sonunda terörü kınayan ortak bir açıklama fikrini beyan etmiştir.

İMEAK Deniz Ticaret Odası Bodrum Şubesi adına mikrofon başına geçen Başkan Yardımcısı Arif Yılmaz ise, TÜİK'in Muğla'yı güvensiz addetmesinin, düzensiz göç hareketlerinin, yanlış kıyı yapılaşmasının ve çevre sorunlarının turizm ile ilgili ciddi birer sorun teşkil ettiğini belirterek, daha önceki sunumlarda da sıklıkla değinilen 2016 Turizm Eylem Planı'nın genişletilmesi gerektiğini kısa şekilde ifade etmiştir. Ören yerlerine gelen turist sayılarına bakıldığında turizmin doğru yolda olmadığının anlaşılacağını söyleyen Yılmaz, turizmi ve sanayiyi düzene sokması açısından 'Muğla Master Planı'nın hayata geçirilmesi önerisini altını çizerek deklare etmiştir. Sunumun sonraki bölümünde turizmin lokomotif aktivitelerinden olan 'mavi yolculuk' ile ilgili bilgiler paylaşan Deniz Ticaret Odası Bodrum Şubesi, Mavi Yolculuk Tanıtım Platformu'nun kurulup, hazırlık çalışmalarına başladığını, bölgenin markası niteliğindeki mavi yolculuğun tekrardan ayakları üzerinde durması için pazarlama ve tanıtım faaliyetlerinin eşit sorumluluk anlayışı ile herkes tarafından desteklenmesi gerektiğini söyleyerek sunumu sonlandırmıştır.

Daha sonra kürsüye çıkan İMEAK Deniz Ticaret Odası Fethiye Şubesi Başkanı Şaban Arıkan, turizm teşvik paketinin açıklandığını, ancak içinde denizcilik sektör tabanına yansıyacak herhangi bir maddenin olmadığını belirterek başladığı konuşmasında, otellerde konaklayanlardan %8 KDV alınmasına karşın yatta kalanlardan %18 alındığını, ÖTV ödemelerindeki rakamların sırtlarında kambur yarattığını ifade etmiştir. Ayrıca, yabancı bayraklı teknelerin satışı sonrası Yat Kayıt Belgesi (Transitlog) üzerinden alınan vergi uygulamasının da tekrardan gözden geçirilmesi gerektiğini katılımcılarla paylaşan Arıkan, yat çekek ve imalat yeri konusundaki Karaot Projesinin hemen yapılmasını istediklerini söyleyerek konuşmasını noktalamıştır.

Toplantının son sunumu için kürsüye gelen İMEAK Deniz Ticaret Odası Marmaris Şubesi Danışmanı Ercan Güneştutar, bu sene deniz turizminde düşüş beklendiğini belirterek, deniz turizmi araç ve tesis işletmelerine SGK prim ve kamu vergi borcu yapılandırmalarının sağlanması, gelir ve kurumlar vergisinde muafiyet ve indirimlerin yapılması gerektiğini söylemiştir. Güneştutar ayrıca; yenilenebilir enerji kaynakları yaratılması için teşvik verilmesi, deniz turizmi ile ilgili düşürülen fuar sayılarının eski sayısına yükseltilmesi, liman giriş – çıkış işlemlerinin hızlandırılması, yurtdışından yedek parça getirimi sürecinde gümrük işlemlerinin yabancı bayraklı teknelere kolaylaştırılması, marinalarda kullanılan su tüketiminde alınan ücretlerin indirilmesi hususlarında ilgili kurum ve kuruluşları göreve davet ettiklerini belirtmiştir.

Sunumların bitiminin ardından söz alan Muğla Büyükşehir Belediyesi Danışmanı Hüseyin Ünsal, 1/25.000 imar planının görüşülüp, Büyükşehir Belediyesi'nce oy birliği ile karara bağlandığını belirtmiş ve planın önemini vurgulamıştır. Turizmin istihdama olan katkısının %50 olduğunu, turizm kadar tarım ekonomisinin de bölge için önemli getiri sağladığını ifade eden Ünsal; değerler envanteri, Muğla turizm envanteri, karar planı ve gelişim stratejilerini kapsayacak 'Turizm Master Planı'nın gerekliliğine vurgu yaparak, konu ile ilgili çalışmaların başlatıldığını söylemiş, konunun tüm organlarca yürütülmesini önermiştir. Öte yandan Muğla'nın ödediği verginin her geçen yıl artış göstermesine karşın, aldığı kamu yatırımlarının her geçen yıl düştüğüne dikkat çeken Hüseyin Ünsal, bölge hakkındaki tüm turizm bilgilerini içerecek Elektronik Rehber çalışmasına, Odaların ve tüm yetkililerin ortak çalışmasıyla katkı verebileceğini söylemiştir.

Toplantının oldukça faydalı olduğunu, Odaların ortaya koyduğu sıkıntıları çözmek için somut adımlar atılması ve bu adımların hükümet nezdine taşımaları gerektiğini söyleyen Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Muğla Milletvekili Mehmet Erdoğan ise, birliktelik çağrısı yaparak, ülkenin genel havasına yansıyan psikolojik krizin atlatılması için Turizm Eylem Planı'nın yeterli olmadığını, özellikle yolcu sayısı bazlı ve yerli turiste yönelik iç hat desteklerinin hayata geçirilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Konuşmasına tarım sektöründeki sorun ve çözüm önerilerinden bahsederek devam eden MHP Muğla Milletvekili, bölgenin tanıtımı ile ilgili olarak, tek tek tanıtım yapmak yerine, Odaların birlikte bir bütün halinde Muğla'yı tanıtmasının önemine değinmiştir. Mehmet Erdoğan son olarak, tarım ve turizme çıkış kazandırmak için çalışma gruplarının desteklendirilerek, devamlılık kazandırılması gerektiğini söyleyerek sözlerini noktalamıştır.

Daha sonra konuşması için kürsüye gelen Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Muğla Milletvekili Ömer Süha Aldan,  ülkede terör, turizm, tarım, dış ilişkiler konularında kriz yaşandığını, asıl sorunun ise tüm bu krizlerin aynı zamanda çıkması olduğunu belirtmiştir. Özellikle sığınmacılar konusunun oldukça önem arz ettiği ifade eden Aldan, turizm ve aşılması gereken konular noktasında herkesin düşünce birliğinde olması gerektiğini, yine terör konusunda ortak duruş sergilemenin, ortak ses ve tavır almanın önemli olduğu vurgulamıştır.

CHP adına mikrofon başına gelen Muğla Milletvekili Akın Üstündağ, yaşanan ekonomik krize dikkat çekerek, birçok sektörün devletten vergi indirimi ve teşviği istediğini, Turizm Eylem Planı'nın yetersiz olduğunu, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin düşünülmediğini söylemiştir. Oda başkanlarının somut çözüm önerilerinin yer aldığı kitapçıktan yola çıkılarak sonuç bildirgesi çıkarılması gerektiğini vurgulayan Akın Üstündağ, Turizm Master Planı ve Ulaşım Master Planı gibi projelerle yollardaki, koylardaki ve ormanlardaki yanlış yapılaşmanın önüne geçilebileceği düşüncesini katılımcılarla paylaşmıştır. Konuşmasını, hakim olan sorunların yürürlükteki  mevzuatla çözülemeyeceğini, bu yüzden Muğla'nın ihtisaslaşmış bir şehir olarak farklı şekilde yönetilmesi gerektiği söyleyerek sürdüren Üstündağ, bazı kanunların, sorunların çözümü aşamasında yetersiz kaldığını, Muğla'da kazanan firmanın İstanbul'da vergi verdiğini, konuyla bağlantılı olarak kaynak sıkıntılarının ilçe belediyelerini etkilediğini, maaş ve yatırımlarda zorlandıklarını ifade etmiş, konu ile alakalı çalışmaların yapıldığını belirtmiştir.

Bir sonraki konuşma için kürsüye gelen Ak Parti Muğla Milletvekili Nihat Öztürk, sözlerinin başında, Muğla Odaları Müşterek Toplantısı için hazırlanan Sorunlar ve Çözümler kitapçığının kendilerine bir yol gösterici olduğunu ifade etmiştir. Ülkede ekonomik krizin değil, terör ve güvenlik krizinin olduğunu dile getiren Öztürk, Turizm Eylem Planı'nın birinci aşamanın turist getirmeyi amaçlandığını, ikinci aşamasında turizmciyi korumanın hedeflendiğini söylemiştir. Dalaman ve Güllük havaalanlarından Avrupa'nın bazı şehirlerine direkt uçuş konulması için girişimlerde bulunulduğunu ve Türk Hava Yolları (THY) ile konu hakkında anlaşmaya varılmasının lüzumunu belirten Ak Parti Milletvekili, seferlere dahil edilebilecek Charter uçaklarda koltukların dolmaması riskinin, THY tarafından turizmin desteklenmesi hedefinde göze alınması gerekliliğine değinmiştir. Öztürk ayrıca, Fethiye'de yapılması istenen Karaot yat çekek ve imalat yeri hususunda Ankara'nın konuyla ilgili hazır olduğunu, konuyu öncelikle Fethiye'nin kendi içerisinde halletmesi uyarısını yapmıştır. Nihat Öztürk, daha önceki sunumlardan yola çıkarak, Mavi Yolculuk konusunda sorunların çözülmesi gerektiğini belirtmiş, bir başka mesele olan TOKİ konusunda konutların, planlanan yerlere, gelir durumu yetersiz vatandaşlar için yapılacağını, mimarinin Alaçatı'daki modern konutlar örneğinde olduğu gibi kent panoramasına uygun inşa edileceğini ifade etmiştir.

Kürsüye son olarak gelen Muğla Valisi Amir Çiçek, başta Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası olmak üzere tüm Muğla Odalarına teşekkür ederek başladığı konuşmasında, dile getirilen sorun ve çözüm önerilerinin dosya arasında kalmamasını, tüm sıkıntıların kendilerine ve Milletvekillerine iletilmesini istemiştir. İhtisas şehirleri, özel kanunlar gibi toplantıya getirilen konuların hepsinin çok değerli olduğunu beyan eden Amir Çiçek, Oda başkanları, Vali, Kaymakam, Milletvekilleri ve vatandaşların aynı geminin içinde bulunduğunu ve konuşulan sorunların birlikte, gerektiğinde Valilik tarafından atanacak uzmanlarla, birer birer, 'ortak akıl' ile neticelendirileceğini aktarmıştır. Son olarak güvenlik kuvvetlerinin gece gündüz görevde olduklarını söyleyen Amir Çiçek, güvenlik konusu ile alakalı oluşan dezenformasyona itibar edilmemesini ifade ederek sözlerini noktalamıştır.

Toplantı, sunumların ve konuşmaların bitiminin ardından, akşam yemeğine geçilmek üzere sona ermiştir.